یادداشت احمدرضا سبزواری مدیرعامل گروه سرمایه گذاری توکا فولاد در رابطه با نقش حمل و نقل به عنوان عامل استراتژیک در تاب آوری صنعت حاشیه‌ای بر تاب آوری صنعت فولاد/ نقش حمل و نقل به عنوان عامل استراتژیک در تاب آوری صنعت
مفهوم تاب آوری اقتصادی (economic resilience) به عنوان یک موضوع علمی و سیاسی از اوایل دهه ۱۹۹۰ در ادبیات توسعه و اقتصاد مطرح شد.
در ابتدا بیشتر در حوزه مقاومت در برابر بلایای طبیعی استفاده می شد یعنی اینکه اقتصاد یک جامعه چگونه می تواند شوک های ناگهانی طبیعی را تحمل کند و سریع به حالت عادی برگردد.
در ایران مفهوم تاب آوری اقتصادی از دهه ۱۳۹۰ و در زمینه مقابله با تحریم ها و شوک های بیرونی پر رنگ تر شد و به یکی از محورهای سیاست‌های کلان تبدیل شد. وقتی از سطح اقتصاد کلان وارد سطح صنعت و صنعت فولاد می شویم تعریف تاب آوری را توانایی صنعت ( صنعت فولاد) برای تحمل، سازگاری و بازیابی سریع در برابر شوک‌ها به نحوی که پایداری تولید و بهره وری و رقابت پذیری آن حفظ شود.
شوک‌هایی که صنعت فولاد را تحت تأثیر قرار می دهد:
• تأمین پایدار مواد اولیه
• تأمین انرژی و کارآیی انرژی
• انعطاف پذیری تولید
• تنوع بازارها
• مدیریت بحران و سرمایه انسانی
• نوآوری و فناوری های سبز
ما وقتی راجع به تاب آوری صنعت فولاد صحبت می کنیم به معنی توانای صنعت در مقابل شوک‌ها ، اختلالات و تغییرات محیطی مثل تحریم‌ها ، نوسانات انرژی و بحران‌های زنجیره تأمین و… است که در این میان حمل و نقل نقش حیاتی دارد. حمل و نقل در تاب آوری صنعت فولاد می تواند نقش های زیر را ایفاء نماید:
۱)تأمین مواد اولیه: مثل سنگ آهن، ذغال سنگ، گندله ، کنسانتره و قطعات و ماشین آلات که حمل و نقل کارآمد و ایمن می تواند در شرایط بحران به خطوط کارخانه برساند.
۲)در توزیع محصولات نهایی: از آن جایی که فولاد محصولی عظیم و حجیم است هرگونه اختلال در حمل و نقل می تواند مانع عرضه به بازار های داخلی و صادراتی شود که شبکه حمل و نقل ایمن و مطمئن باعث کاهش ریسک و افزایش تاب آوری عرضه می شود.
۳)کاهش هزینه‌ها و رقابت‌پذیری: از آن جایی که بخش قابل توجهی از قیمت تمام شده فولاد مربوط به حمل و نقل است بهبود حمل و نقل و لجستیک می تواند شرایط را بهبود داده و در شرایط بحرانی شرکت را سرپا نگه دارد.
۴)انعطاف پذیری در بحران‌ها: در شرایطی مانند تحریم یا انسداد مسیرهای دائمی، وجود مسیرهای جایگزین به تاب آوری کمک میکند که ترکیب چند مدل حمل و نقل را در این خصوص می توان نام برد.
(Multi Model Transport)
۵)پایداری زیست محیطی و اجتماعی خصوصاً در حمل و نقل ریلی و دریایی نسبت به جاده ای از انرژی کمتری استفاده می کند و آلایندگی کمتری دارد.
۶)دیجیتال و هوشمند سازی حمل و نقل: استفاده از سیستم های رهگیری و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین به شرکت های فولادی امکان می دهد در شرایط بحران مسیرها و منابع جایگزین را سریع تر شناسایی کنند.
آنچه در بالا گفته شد حمل و نقل در صنعت فولاد فقط ارائه یک خدمت پشتیبانی نیست بلکه یک عامل استراتژیک در تاب آوری است. هر چه شبکه حمل و نقل متنوع تر، کارآمدتر و اعطاف پذیرتر باشد صنعت فولاد توان بیشتری برای مقابله با اختلالات و تهدیدات خواهد داشت.
نظری برای این وجود ندارد.